Z ogromną przyjemnością prezentujemy Wam fragment z książki „Giedlarowa dzieje wsi” oparty na kronice szkolnej, który przybliża bogatą historię naszej szkoły i oświaty w Giedlarowej.Ta wyjątkowa lektura pozwoli Wam przenieść się w czasy, kiedy edukacja w naszej miejscowości dopiero się rozwijała, ukazując trudności i sukcesy, które ukształtowały oblicze dzisiejszej placówki.
Zachęcamy Was serdecznie do zapoznania się z tym fascynującym opisem, by lepiej zrozumieć korzenie naszej społeczności i docenić wysiłek poprzednich pokoleń w rozwój edukacji w Giedlarowej.
Jak czytamy w „Historii Szkoły”, to szkołę etatową zorganizowano w roku 1855, w której uczył jeden nauczyciel opłacany z funduszu Gminy. W początkach szkoła należała do okręgu szkolnego rzeszowskiego, a od roku 1888 zmieniono przynależność do okręgu szkolnego łańcuckiego. Pierwszym nauczycielem mianowanym przez Radę Szkolną w Rzeszowie był p. Karol Maliszewski, który niedługo bo w roku 1889 zmarł w Szpitalu Wojskowym w Łańcucie.
Nauka odbywała się w organistówce. Pierwszy budynek szkolny został wybudowany w roku 1888 i poświęcony przez ówczesnego proboszcza ks. Józefa Mytkowicza. Była to szkoła w dalszym ciągu o jednym nauczycielu, finansowana przez Radę Szkolną w Łańcucie. Nauczyciel pobierał płacę roczną w kwocie 400 złr (złoty reńskie).
Zmiana organizacyjna szkoły następuje w roku 1904. W tym to roku na wniosek Rady Okręgowej w Łańcucie z jednoklasowej szkoły, zostaje przekształcona na szkołę dwuklasową, w której pracuje drugi nauczyciel i kierownik szkoły.
Dla przykładu podaję, że w roku szkolnym 1907/8 w szkole dwuklasowej istniały cztery oddziały do których uczęszczało 339 dzieci. Plan nauczania był realizowany według szkół czteroklasowych, a nauczycieli pracowało czterech łącznie z kierownikiem szkoły.
Do wybuchu I wojny światowej to jest do 1914 roku większych zmian nie było, stopień organizacyjny szkoły i ilość uczącej się młodzieży (około 350) w dalszym ciągu się utrzymywały.
W roku szkolnym 1914/15 nauka w szkole odbywała się z przerwami w związku z toczącymi się działaniami wojennymi i tak od 19 września 1914 roku do połowy października Giedlarowa była zajęta przez wroga tj. Moskali, po czym wojska nasze wyparły go za San, lecz po kilku tygodniach znów Moskale wrócili i gospodarzyli na naszej ziemi, aż do maja 1915 roku.
W latach wojny ilość młodzieży uczącej się w szkole znacznie się zmniejszyła np. w roku szkolnym 1917/18 zapisało się tylko 218 dzieci, gdyż część dzieci uczęszczała do Leżajska, a część pomagała w gospodarstwie. Frekwencja też niska z powodu wojny, braku pieniędzy, a dzieci starsze gospodarzą w domu z braku ojców przebywających na wojnie.
Po zakończeniu I wojny i odzyskaniu przez Polskę niepodległości, szkoła w Giedlarowej należy do Kuratorium Okręgu Szkolnego we Lwowie. Nie zmienił się stopień organizacyjny szkoły, nadal jest cztery klasy (od I – IV kl.) w dwóch salach lekcyjnych odbywa się nauka i tak klasy starsze (kl. III i IV) uczą się rano, a klasy młodsze (kl. I i II) uczą się po południu – nauka dwuzmianowa. Grono nauczycielskie składa się z czterech osób łącznie z kierownikiem szkoły.
W początkowych latach po odzyskaniu niepodległości szkoła boryka się z wielkimi trudnościami finansowymi, a to brak opału, środków do utrzymania czystości, oświetlenia.Następują przerwy w zajęciach lekcyjnych w okresie zimy z powodu braku opału.
W roku 1932 następuje reforma oświaty. Ustawa z dnia 11 marca dzieli szkolnictwo powszechne na trzy stopnie: I-szy stopień ma 4 klasy, II stopień ma 6 klas i III stopień ma 7 klas.Reforma szkolnictwa powstaje pod hasłem wychowania państwowo-obywatelskiego młodzieży.
Szkoła w Giedlarowej jest II stopnia z najwyższą kl. VI (kl. I-VI). Stan ten trwał aż do roku 1937. Na podstawie rozporządzenia z dnia 8 lipca 1937 roku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego przemianowano tutejszą szkołę ze stopnia II na Publiczną Szkołę Powszechną stopnia III z najwyższą klasą VII, w tym również czasie wymieniono wszystkie pieczątki zgodnie z nowym stopniem organizacyjnym. Zmiana ta nastąpiła w okresie pełnienia funkcji kierownika szkoły p. Karola Drzewickiego.
Do ważniejszych wydarzeń w tym okresie należało powstanie w roku 1938 Komitetu Budowy Publicznej Szkoły Powszechnej w Giedlarowej, w skład którego weszli członkowie wszystkich miejscowych organizacji polityczno-społecznych. Wspomniany Komitet urządzał zabawy i festyny a dochód przeznaczany był na zakup cegły na budowę szkoły. Działalność Komitetu została przerwana wybuchem II wojny światowej w dniu 1 września 1939 roku.
Do Giedlarowej – jak stwierdza Kronika Szkoły – Niemcy przybyli już 10 września. Jechali na czołgach szosą i ostrzeliwali przedpola chociaż nie było już w okolicy żadnych wojsk.
Niemcy zajęli szkołę i mieszkanie kierownika gdzie kwaterowali przez całą zimę. Niszczyli systematycznie sprzęty i pomoce naukowe w szczególności mapy. Jak obliczył ówczesny kierownik szkoły p. K. Drzewicki w okresie kwaterowania zniszczono sprzętów i pomocy naukowych na kwotę około 3600 zł przedwojennych. Była to jak na owe czasy strata bardzo duża. Nauka w okresie okupacji odbywała się z wielkimi przerwami i z małą ilością uczniów.
Po zakończeniu wojny w roku szkolnym 1945 w szkole uczy siedmiu nauczycieli łącznie z kierownikiem szkoły, a dzieci zapisanych jest do szkoły 430.
Jako ciekawostkę należałoby przytoczyć przykład skrajnego nacjonalizmu ukraińskiego jednej z nauczycielek tutejszej szkoły. W okresie międzywojennym w szkole w Giedlarowej pracowała p. Emilia Demkowicz, około 20 lat uczyła i wychowywała dzieci polskie. Żyła w tej wsi spokojnie i dostatnio, mieszkała w sąsiedztwie szkoły u p. Michała Kułacza do 1940 roku. Po wyjeździe z tej wsi gdzie dobrze się jej powodziło – w okresie pracy wybudowała sobie willę w Starym Samborze skąd pochodziła – napisała list do swojej gospodyni nazwiskiem Wojtyna (z domu Kułacz),w którym między innymi czytamy: „Ja wyjechałam aby wreszcie pracować dla swego narodu ukraińskiego, który tyle męki wycierpiał od Polaków. Wieszano mój naród na szubienicach, męczono po więzieniach, bito w bestialski sposób, nie wolno było uczyć dzieci w języku ukraińskim. Wśród tego zbrodniczego narodu ja musiałam tak długo pracować, a teraz dziękuję Bogu, że wyrwałam się od tych zbrodniarzy, bandytów, którzy obiecywali i mnie nareszcie zabić. Medal, który mi za pracę dali dostanie teraz mój pies”. Oto fragmenty listu tej nauczycielki nauki polskiej w szkole polskiej w Giedlarowej, który pozostawmy bez komentarza.
W latach pięćdziesiątych po wyzwoleniu zaczyna kiełkować ziarno budowy nowej szkoły o 12 salach lekcyjnych, sali gimnastycznej, mieszkaniu kierownika i zapleczu kuchennym dla świetlicy. Nowo wybrany Komitet Budowy w kwietniu 1947 roku, zawiera umowę dzierżawną z p. Zawilskiem właścicielem cegielni, że będzie wypalał cegłę przez 4 lata na budowę szkoły. I tak w roku 1951 w okresie jesienno-zimowym, zaczyna się zwózka cegły z cegielni na plac budowy, zostaje również zakupione i zgaszone wapno.
I wreszcie 20 marca 1954 roku odbyła się dawno oczekiwana uroczystość, założenia kamienia węgielnego pod wspaniały budynek nowej szkoły. Wkład społeczeństwa na budowę szkoły był duży – wymieńmy go – 550 tys. sztuk cegły, 500m3 piasku, 25 m3 drewna budowlanego, 5 m3 desek, wagon wapna oraz wszystka robocizna niefachowa. Praca przy budowie szkoły trwała do 1956 roku. Dnia 26 sierpnia 1956 roku odbyła się uroczystość przekazania budynku do użytku. Budynek posiada 11 dużych, jasnych sal lekcyjnych, pracownię fizyko-chemiczną, salę gimnastyczną, pomieszczenia na świetlicę i zaplecze kuchenne, bibliotekę, natryski oraz całkowite wyposażenie w nowy sprzęt. Przecięcia wstęgi i otwarcia budynku dokonał Przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej p. Stanisław Boroń, Przewodniczącym Gromadzkiej Rady Narodowej był p. Józef Kula, a kierownikiem szkoły p. Zdzisław Szepelak.
Stary budynek szkolny zamieniony zostanie po adaptacji na mieszkania dla nauczycieli.Natomiast stary sprzęt szkolny przekazano innym szkołom powiatu leżajskiego.
Rok szkolny 1956/57 rozpoczęto w dniu 3 września w nowym budynku szkolnym. Zespół nauczycielski liczył 12 osób i kierownik szkoły, dzieci było zapisanych 400 – podzielonych na 13 oddziałów od klasy I do VII-mej. Następne lata nie przyniosły większych zmian na terenie szkoły i miejscowości
Dopiero w roku szkolnym 1961/62 szkoła przeżywała niecodzienną uroczystość. Szkolna Kasa Oszczędności prowadzona przez nauczycielkę p. Janinę Tofilską zajęła I miejsce w skali ogólnokrajowej w konkursie pod nazwą „Szlakiem Sztafety Oszczędnych”. Z tego tytułu szkoła otrzymała nagrodę wojewódzką i krajową w kwocie 5.000 zł, którą przeznaczono na zorganizowanie wycieczki dla młodzieży do Warszawy. Uroczystość wręczenia nagrody odbyła się w szkole z udziałem władz oświatowych województwa i powiatu.
Rok szkolny 1965/66 był ostatnim rokiem szkoły VII klasowej, od następnego roku w myśl reformy szkolnej, obowiązuje już klasa VIII, szkoła liczyła już 454 uczniów, a zatrudnionych było 16 nauczycieli.
Do ważniejszych wydarzeń w oświacie należy wymienić rok szkolny 1972/73 kiedy to szkoła w Giedlarowej zostaje przemianowana na Zbiorczą Szkołę Gminną w skład której wchodzą następujące placówki opiekuńczo-wychowawcze:
Szkoły Podstawowe
- w Giedlarowej,
- w Biedaczowie,
- w Podkudłaczu,
Przedszkole Państwowe
- w Giedlarowej,
- w Biedaczowie.
Gminnym Dyrektorem Szkoły – Kuratorium Oświaty i Wychowania mianowało p. Mieczysława Ordyczyńskiego, a jego zastępcą p. Józefa Krauz. W szkole zatrudnionych jest 20 nauczycieli, dyrektor, dwóch zastępców, bibliotekarz, sekretarka, dwóch pracowników Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego oraz 5 osób obsługi. Szkoła w tym czasie liczy 517 uczniów zorganizowanych w 17 oddziałach klas od I-VIII. Baza dydaktyczna szkoły to 11 klas lekcyjnych w tym 3 pracownie i 8 klaso-pracowni. Działalność Zbiorczej Szkoły Gminnej została zakończona w związku z likwidacją małych jednostek administracyjnych. Gmina w Giedlarowej zostaje zlikwidowana w roku 1976, a tym samym Zbiorcza Szkoła w Giedlarowej zostaje rozwiązana i podporządkowana Zbiorczej Szkole w Leżajsku, gdzie funkcję Dyrektora pełni p. Bronisław Antczak.
W tym czasie Zakłady Porcelany Elektrotechnicznej w Boguchwale jako zakład, który w myśl umowy z Dyrekcją Szkoły organizował kolonie letnie dla dzieci swoich pracowników, pokrył koszty położenia nawierzchni asfaltowej na boisku szkolnym. Prace przy boisku zostały ukończone w roku 1978. Na wspomnianym boisku staraniem dyrekcji szkoły zostają zainstalowane bramki do piłki ręcznej, słupki do kosza i siatkówki, oraz słupki do tenisa ziemnego, wymalowano również linie do poszczególnych boisk. W okresie zimowym staraniem nauczyciela WF p. Jerzego Pawłowa, gdy były sprzyjające warunki atmosferyczne zamieniano boisko sportowe na lodowisko dostępne dla dzieci i młodzieży.
Po likwidacji Urzędu Gminy szkoła wzbogaciła się o drugi budynek znajdujący się w sąsiedztwie po byłym Urzędzie. Budynek ten został zmodernizowany dla celów szkoły i znalazły w nim miejsce dwie pracownie zajęć praktycznych dla chłopców i dziewcząt, biblioteka z czytelnią oraz gabinet lekarski.
Należałoby nadmienić, że ważniejszym wydarzeniem końca roku 1980 było zorganizowanie przy Zbiorczej Szkole Gminnej w Leżajsku nowego Związku Zawodowego Nauczycieli pod nazwą Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, do którego należą nauczyciele tutejszej szkoły, a w skład władz związkowych wszedł ówczesny Dyrektor p. Mieczysław Ordyczyński.
Długo planowany i bardzo konieczny kapitalny remont szkoły został przeprowadzony dzięki staraniom i wielkiemu zaangażowaniu Dyrektora p. Wandy Horbacz w roku szkolnym 1988/89. W wyniku remontu wymieniono pokrycie dachowe, w miejsce zniszczonej dachówki położono blachę, wykonano elewację i odgromienie budynku, oraz wymalowano wnętrze szkoły i stolarkę.
Reasumując te epizody wydarzeń z historii szkoły, należałoby podkreślić, że cieszyła się ona dawniej i cieszy obecnie – pod dobrym kierownictwem obecnego Dyrektora p. Leszka Pokory – opinią szkoły przodującej, osiągając dobre wyniki w pracy dydaktycznowychowawczej, czołowe lokaty w konkursach i olimpiadach przedmiotowych na arenie rejonu, województwa a nawet kraju.
Sprawdzianem dobrej pracy szkoły jest również fakt, że zdecydowana większość absolwentów klas ósmych z powodzeniem kontynuuje dalszą naukę w szkołach ponadpodstawowych.
Zebrał tę garść wydarzeń z historii szkoły na podstawie kroniki p. Józef Krauz.